Goed om te weten

Duurzaam reizen: zo doe je dat (en zo liever niet)

Terwijl je met andere ouders op het schoolplein kunt praten over recycling, moet je met schaamrood op de kaken toegeven dat je gisteravond een vliegticket hebt geboekt. Je kent het wel: een gevoel van schaamte en schuld wanneer je voor een kort tripje naar het buitenland het vliegtuig pakt. Je bent zeker niet de enige.

Sinds bekend is hoeveel CO2 een vliegtuig uitstoot, kiezen steeds meer mensen voor duurzame alternatieven. Toch kan het goed zijn dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Is je verteld dat het vliegtuig ontzettend slecht is, blijkt een auto ook nog eens veel uit te stoten.  De meest sociaal geaccepteerde optie lijkt het pakken van een trein, maar: hoeveel groener is het nou écht? Wat nou als je in plaats van in je eentje de auto pakt, de auto deelt met vier mensen? Kortom: Hoe kan je het beste duurzaam reizen? Op deze vragen en meer geven we in dit artikel antwoord. Hopelijk begin je dan bewust (en met een kleinere ecologische voetafdruk) aan je volgende trip.

Geheugen opfrisser: milieu-impact

Milieu-impact

Reizen met de auto, het vliegtuig of de boot, het is allemaal schadelijk voor het milieu. Maar waardoor eigenlijk? Even het geheugen opfrissen:

  • Auto’s, boten en vliegtuigen verbranden benzine, diesel of kerosine. Deze brandstoffen, vervaardigd uit olie, worden door de meeste voertuigen gebruikt. Hierdoor fossiele brandstoffen op te raken.
  • Aardolie is geen bodemloze put het raakt ooit op.
  • Daarnaast dragen veel voertuigen bij aan het broeikaseffect doordat ze CO2 uitstoten (yep, het meest bekende aanwezige broeikasgas).
  • Ook stoten voertuigen vaak schadelijke stoffen en chemicaliën uit, wat bijdraagt aan luchtvervuiling.

Waarom is vliegen zo schadelijk?

Het verschilt per vlucht hoe vervuilend deze precies is. De milieuschade is namelijk afhankelijk van de volgende factoren:

  1. de lengte van de vlucht,
  2. de snelheid waarmee gevlogen wordt
  3. het aantal passagiers
  4. en de grootte van het vliegtuig.

Volgens cijfers van Fair rail stoot je tijdens een retourvlucht per persoon 4,8 ton CO2 uit. Volgens de Climate Neutral Group zou je per persoon wel 240 bomen moeten planten om dit te compenseren.

Ervan uitgaande dat de gemiddelde vlucht bestaat uit 500 passagiers, zou je dit dus alleen kunnen compenseren door 120.000 (!) bomen te planten. Even ter vergelijking: in het Amsterdamse Bos staan 200.000 bomen.

Naast dat vliegen schadelijk is door de uitstoot van CO2 en de verbranding van kerosine, komen er ook andere schadelijke stoffen vrij zoals roet en stikstofoxiden Wist je trouwens dat vliegtuigen zorgt voor de productie van meer wolken in de lucht? Daar gaat onze zonvakantie.

Inspiratie idee
In plaats van elk jaar je (zomer)vakantie te plannen, kun je ook per vijf jaar een vakantieplanning maken. Zo kun je bijvoorbeeld één keer een reis naar Colombia maken, terwijl je de andere jaren op fietsvakantie in Nederland gaat. Naast dat je hier extra voorpret van hebt, kun je ook beter nadenken over je CO2 uitstoot.

Waarom is autorijden zo schadelijk?

Hoe zuinig (of niet) een autoreis is, hangt grotendeels af van hoe veel je rijdt en hoe vaak je tankt. In andere woorden: hoeveel brandstof je verbruikt. Ook het type auto en de grootte hiervan draagt bij aan de impact op het milieu: een elektrische auto is vanzelfsprekend zuiniger dan een auto die gebruik maakt van benzine of diesel. Als je in een auto rijdt, maak je de meest groene keuzes wanneer je zo min mogelijk brandstof verbruikt, niet te hard rijdt, de snelweg pakt en een zo kort mogelijke afstand aflegt. Een dakkoffer of caravan zorgen daarentegen juist voor meer brandstofverbruik, en dus een grotere milieu-impact. Ook hier is de nuance belangrijk: hoewel van Groningen naar Maastricht rijden dus vrij vervuilend is, is het alsnog beter om dit stuk te rijden met een auto uit 2020, dan een klein stuk te rijden met een auto uit 1970.

Praktische tip: goedkoper & duurzamer
Huur je wel eens een auto op vakantie? Dan kan je dit het beste bij je eindbestemming doen, niet op het vliegveld. Wanneer je namelijk een auto huurt op het vliegveld, kies je ongetwijfeld voor een grotere auto omdat natuurlijk alle koffers erin moeten passen. Zonde, want wanneer je pas bij het appartement een auto huurt komt een klein stadsautootje juist goed van pas.

Waarom zijn cruises zo schadelijk?

Informatie over de milieuvervuiling van vliegtuigen vliegt je om de oren, maar de milieuvervuiling van cruises op zee wordt te weinig besproken voor de grote impact die het heeft. Bij cruiseschepen wordt namelijk vaak stookolie als brandstof gebruikt, een zeer vervuilende brandstof. Daarnaast zorgen cruises ook voor klimaatschade doordat ze hun afval vaak in de oceaan storten. Hallo, zeevervuiling.

Groener alternatief:
Als je toch graag een cruise zou willen maken, kun je het beste kiezen voor een rivier- of zeilcruise. Met een zeecruise belast je het klimaat namelijk zo’n 3 keer zwaarder dan met een riviercruise of zeilcruise.

Is reizen met de trein ook milieuvervuilend?

Om dat schuldgevoel van het schoolplein te vermijden, kun je simpelweg het beste reizen met de trein. Dit is zonder twijfel de meest groene optie, hoewel ook hier enige nuance in zit. Hoeveel een trein precies uitstoot hangt namelijk onder andere af van het soort trein waarmee je reist. Een hogesnelheidstrein stoot meer CO2 uit dan een gemiddelde internationale trein. Daarnaast verschilt de milieu-impact van een trein per land, afhankelijk van hoeveel CO2 de stroom van het land waar je doorheen reist verbruikt. Een trein in Oost-Europa stoot relatief veel CO2 uit, terwijl een trein in Zuid-Europa, die rijdt op kernenergie, veel zuiniger is.
Goed: wat is nu de meest groene optie om te reizen wanneer je het milieu zo min mogelijk zou willen belasten, oftewel: wát kun je doen? Kort door de bocht: pak de trein en vermijd het vliegtuig.

Een treinreis duurt langer maar is duurzamer

Een treinreis blijkt in vrijwel alle gevallen de meest groene reisoptie. Ook in Oost Europa. Helaas zijn treinreizen in sommige gevallen duurder en minder snel dan een vliegreis. Kun je vanaf Schiphol binnen een uurtje in Berlijn zijn, duurt dat met een treinreis vaak meer dan zes uur. Toch betekent dit niet dat een treinreis niet de moeite waard is, denk bijvoorbeeld eens aan het mooie uitzicht onderweg. Gemiddeld belast een vlucht het milieu 7 tot 11 keer zoveel (!!!) als dezelfde reis met een trein. Op een korte reisafstand, minder dan 700 kilometer, is het verschil het grootst. Wanneer je vliegt, is de negatieve impact op het broeikaseffect ook 2 tot 4 keer zo groot.

Laten we begrip blijven tonen voor elkaar.

Tot slot is er een belangrijk ethisch vraagstuk. Wie ‘A life on our planet’ van David Attenborough heeft gezien, zal het vast met ons eens zijn: waar we kunnen, moeten we proberen de natuur te beschermen. Cruiseschepen die afval dumpen in de oceaan of vliegtuigen die schadelijke chemische stoffen in de lucht uitstoten, dragen niet bij aan deze missie. Toch zijn we allemaal mens en is niemand perfect. De kans is groot dat je minstens één keer in je leven gevlogen hebt, en dat betekent niet dat je niet duurzaam leeft. Duurzame keuzes zijn breder dan enkel de keus van een vervoersmiddel. Het willen verkleinen van je ecologische voetafdruk is een prachtige én belangrijke missie, maar laten we ons niet verliezen in perfectionisme en begrip blijven tonen voor elkaar.